Քավորը և Քավորկինը

Հարսից ու փեսայից հետո հարսանիքի երկրորդ կարեւոր անձինք քավորն ու նրա կինն էին: Այդ պատճառով նրանց ընտրությունը միշտ եղել է բարդ եւ պատասխանատու: Նրանք պետք է օրինակ հանդիսանային նորաստեղծ զույգի համար, հաշտեցնեին ու մեղմեին նրանց գժտությունները:
Քավորկինն իր հերթին պետք է դեռատի աղջկան ծանոթացներ ընտանեկան կյանքի մանրուքներին, սովորեցներ հաշտվել կենցաղային խնդիրների հետ ու պահպանել ընտանեկան անդորրը: Այդ պատճառով քավորն ընտրվում էր երկար բանակցությունների արդյունքում, մեկ անգամ եւ ընդմիշտ:

Քավորի մի քանի այլ պարտականություններ

  Վաղ առավոտյան փեսայի տանը զուռնայի հնչյունների ներքո մորթում էին հարսանիքի գլխավոր ուտելիքը` ցլիկը: Ցուլը հանդիսանում է վերարտադրության խորհրդանիշ (հիշենք գոմի նշանաբանը. "... մեկ ցուլին` տասնհինգ կով... երջանիկ ցուլ ..."): Փեսան սուր դանակով ցլիկի վզին խաչաձեւ կտրվածք էր անում, քավորն այդ արյունով փեսայի ճակատին նշան էր անում: Հաճախ սկեսուրը կարմիր գույնի թել էր թաթախում ցլիկի արյան մեջ ու սրբորեն պահպանում այն մինչ տղայի ամուսնական առաջին գիշերը: Փեսան, ցլիկի արյունով թաթախվելով, իրավունք չուներ ազգը խայտառակ անել առաջին գիշերը, ինչպես նաեւ պարտավորվում էր ունենալ շատ-շատ բալիկներ, որ կուռ պահեր գերդաստանը:
  Եկեղեցու ճանապարհին գնում էին փեսան, կողքից` քավորն ու քավորկինը, նրանց ետեւից` հարսն ու հարսնաքույրը, հարսնեղբայրը եւ այլոք: Հարսը ձեռքում պահում էր թաշկինակ, որն ամրացված էր փեսայի գոտուն` ի նշան միասնության: Ընդունված էր այդ ճանապարհին բարձր երգել, մինչեւ իսկ գոռգոռալ, որպեսզի չար ուժերը վախենային ձայներից եւ մոտ չգային: Եկեղեցու մոտ նորապսակների գլխավերեւում քավորը թուր ու վահան էր պահում, որ տարատեսակ "նավսեր" չկպնեին նրանց:
  Քահանան հարսի ու փեսայի ձեռքերից կապում էր կարմիր-կանաչ թելեր եւ մինչեւ անձամբ չհաներ, երիտասարդները իրավունք չունեին մտնել ամուսնական անկողին: Վերոհիշյալ չար ոգիներին խաբելու համար ընդունված էր եկեղեցուց տուն վերադառնալ այլ ճանապարհով:

* * *

Հարսանեկան ավանդույթ

* Հայաստանում
* Անգլիայում
* Դանիայում
* Իտալիայում
* Շվեդիայում
* Պորտուգալիայում
* Նորվեգիայում
* Չինաստանում

Հարսի մուտքը փեսայի տուն

Հարսանեկան եթեներ

Հարսանեկան հոբելյաններ

* * *

Հարսանյաց Հանդես

Ավանդույթներ