|
|
Հարսանյաց Հանդես
* Ծաղկի Սրահներ* Ոսկերչական սրահներ
* Գեղեցկության սրահներ
* Հարսանյաց սրահներ
* Հարսանյաց սրահների
ձևավորում
* Նվերների խանութներ
* Տարոսիկներ և մոմեր
* Օժիտ
* Հարսանեկան տորթեր
* Ֆուրշետ
* Թամադաներ
* Մեքենաների վարձակալում
* Հարսանյաց արարողության
կազմակերպում
* Նկարահանում
* Ռեստորաններ
* Եկեղեցիներ
* Տուրիստական
գործակալություններ
Ավանդույթներ
* Առագաստի Գիշեր* Աղի Բլիթ
* Խոսքկապ
* Նշանդրեք
* Պսակադրություն
* Հայկական ավանդական
հարսանիք
* Քավորը և Քավորկինը
* Սուրբ Սարգիս
* Տեառնընդառաջ
* Կարմիր Խնձոր
* Նախանշաններ` ամսաթվեր,
ամիս և եղանակ
Հարսանեկան Ավանդույթները ԴանիայումXIX դարում ամբողջ գյուղական կյանքը որոշվում և օրինակարգվում էր համայնքի կողմից: Իր հերթին համայնքի ներսում կային մի քանի խմբավորումներ` գյուղական չքավորության, ամուսնացած գյուղացիների, ամուրի երիտասարդների` առանձին տղաների և աղջիկների: |
|
 |
Տղաների միավորման կարևորագույն խնդիրն այն էր, որ նրանցից յուրաքանչյուրը 1 տարով ստանար աղջիկ: Տղաներին անվանում էին “փողոցային վարազ”, աղջիկներին` “ փողոցի գառնուկ”: “Գառնուկները” բաշխվում էին տղաների մեջ խաղերի, պարերի մեջ ընկերակցելու համար: Դա նպաստում էր երիտասարդների մտերմացմանը և հաճախ հանգեցնում նշանադրության: Երիտասարդների խմբավորումնրը հավաքվում էին խաղերին և տոներին` զատիկին, սուրբ ծննդին և այլն: |
|
Երբ որ երիտասարդները ամուսնության որոշում էին ընդունում և ստանում էին աղջկա հոր համաձայնությունը,
գալիս էր կուլմինացիոն պահը` նշանդրեքը:
Երիտասարդները միացնում էին ձեռքերը, ծնողները իրենց ձեռքերը դնում էին վրայից և ցանկանում երջանկություն: Այնուհետև փեսացուն և հարսնացուն վկաների ներկայությամբ փոխանակվում էին “սիրո նվերներով”, որից հետո կազմակերպվում էր համաձայնության ավանդական ճաշկերույթը: Նշանդրեքը օրինականացնում էր իրենց կապը և ուղեկցվու էր փեսացուի և հարսնացուի համատեղ ապրելով: Սովորավար հարսանիքը կազմակերպվում էր աշնանը, բերքահավաքից հետո: Հարսանեկան նախապատրաստություններին մասնակցում էին ոչ միայն ամուսանացողների ընտանիքները այլ նաև համայնքի շատ անդամներ: Հարսնիքի օրվա մասին հայտնում էր “հրավիրողը”: Դա բավականին հարգված դեմք էր և նրա ծառայությունները վճարվում էին: Հրավիրվողները “հրավիրողին” հյուրասիրում էին գինով, փող էին տալիս: Հարսանիքը առաջին օրը , որպես կանոն ուրբաթ օրն էր, սակայն կարող էին նշանակել ցանկացած այլ օր, բացի երկուշաբթի օրվանից, որը նման արարողության համար համարվում էր անհաջող օր: Հարսանիքը անց էին կացնում հարսնացուի տանը: Հարսանիքը սկսվում էր փեսացուին հարսի տուն ուղեկցելով: Հարսնացուին տանը կամ եկեղեցու ճանապարհին հանդիպելուց հետո նրանք շքախմբով շարժվում էին դեպի եկեղեցի: Միավորված հարսանեկան շքախումբը իրենից ներկայացնում էր 20-30 սայլեր: Հարսանիքին պատրաստվելիս հարսնացուն կարևոր ուշադրությունը կենտրոնացնում էր զգեստի վրա: Նա գնում էր ամուսնանալու սպիտակ ժանյակներով պատված սև շորով: Եվ միայն առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Դանիայում տարածում ստացավ սպիտակ ամուսնական զգեստը: Շքախումբը եկեղեցուն մոտենալիս սկսում էին զանգել եկեղեցու զանգերը, միաժամանակ հնչում էր երաժշտությունը: Ըստ ավանդության աղմուկը նորապսակներին պահպանում էր չար ուժերից: Հարսնացուի տուն վերադառնալուց հետո սկսվում էր խնջույքը: Բայց նախ պետք էր տեղավորել հյոււրերին հարսանեկան սեղանի շուրջը: Սովորաբար հարսանիքները բավականին մարդաշատ էին լինում և հյուրերին պետք էր տեղավորել ըստ համայնքում նրանց զբաղեցրած դիրքի: Եվ միևնույն է չկար հարսանիք, որ այդ հարցում դժգոհություններ չլինեին: Ընդունված էր դրսում հյուրասիրել աղքատներին, չքավորներն, ուտելիք տանել հիվանդներին, հարևաններին` որոնք հրավիրված չէին: |
|
|
Ուտեստները հյուրասիրվում էին որոշակի հաջորդականությամբ: Սեղանը սովորաբար լինում էր շատ առատ և խնջույքը տևում էր 15-19 ժամ:
Լինում էր այնպես, որ հարսանիքից հետո մարդիկ սնանկանում էին:
Սկսած XIX դարից խնջույքի պարային մասը սկսվում էր հարսնացուի պարով, որի ընթացքում տան կողքերից հրացաններով կրակում էին: Կեսգիշերին մոտ ընդմիջում էին հայտարարում և հյուրերը գնում էին հանգստանալու: Նրանց փոխարինում էին խնջույքը սպասարկողները: Հարսի և փեսայի եզրափակող պարը ամենակարևորն էր: Նրանք պարելով “ամուրիների” խումբը լքում էին միանալով “ամուսնացածների” խմբին: Ընդ որում ամեն մի խումբ փորձում էր գերի վերցնել փեսացուին և հարսնացուին: Եթե “ամուսնացածների” խումբն էր գերի վերցնում ապա այն ավարտվում էր կռվով: |
 |
|
Պարերի ավարտից հետո ջահով փեսացուին և մոմով հարսնացուն հարազատները ուղեկցում էին մինչև հարսանեկան մահճակալ:
Համաձայն ավանդույթի ուղեկցելը և լույսը նորապսակներին պահպանում էին չար ուժերից:
Ամուսնական առաջին գիշերից հետո միայն ամուսնացողներին անվանում էին ամուսիններ:
Գյուղական մեծ հարսանիքը սովորաբար տևում էր 3 օր, իսկ ապահովված մարդկանց մոտ այն կարող էր տևել նույնիսկ 1 շաբաթ: Դանիայում XIX դարի վերջերում և XX դարի սկզբներում հարսանիքը համարվում էր ոչ միայն 2 ընտանիքների գործը այլ ամբողջ համայնքինը: Դա սոցիալական երևույթ էր: Ինչպես նշվեց ճաշկերույթը կազմակերպվում էր հրավիրվածների միջոցներով և տևում էր մի քանի օրից մինչև 1 շաբաթ: XX դարում դրան փոխարինեց սովորական`տան պայմաններում կազմակերպվող հարսանիքը: |
|
* * *
Հարսանեկան ավանդույթ
* Հայաստանում* Անգլիայում
* Դանիայում
* Իտալիայում
* Շվեդիայում
* Պորտուգալիայում
* Նորվեգիայում
* Չինաստանում
Հարսի մուտքը փեսայի տուն
Հարսանեկան եթեներ
Հարսանեկան հոբելյաններ
* * *
| ԳԼԽԱՎՈՐ | ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ | ԱՌԱՋԱՐԿՆԵՐ | ՀԵՏԱԴԱՐՁ ԿԱՊ |
